Công thức hóa học của bia là gì? Những loại bia phổ biến

Bia là một trong những loại thức uống có cồn lâu đời và phổ biến nhất trên thế giới, được yêu thích bởi hương vị phong phú và sự đa dạng của nó. Công thức hóa học của bia phản ánh sự hòa quyện giữa các thành phần này để tạo nên những trải nghiệm hương vị độc đáo và khó quên.

Công thức hóa học của bia là gì?

Bia là một hỗn hợp phức tạp chứa nhiều hợp chất khác nhau. Thành phần chính trong bia bao gồm nước, ethanol (cồn) và các hợp chất từ nguyên liệu như mạch nha, hoa bia, men.

Công thức hóa học của ethanol là C₂H₅OH. Ngoài ra, trong bia còn có đường, protein, axit hữu cơ và nhiều loại chất khác.

Một số thành phần chính trong bia:

• Nước (H₂O): Chiếm phần lớn của bia.
• Ethanol (C₂H₅OH): Là cồn được tạo ra từ quá trình lên men đường.
• Carbon dioxide (CO₂): Sinh ra trong quá trình lên men, tạo nên bọt khí và cảm giác sủi bọt.
• Các hợp chất thơm từ hoa bia: Tạo ra mùi và vị đặc trưng cho bia.

Các tính chất vật lý của bia

Bia có nhiều tính chất vật lý đặc trưng, ảnh hưởng đến trải nghiệm khi thưởng thức và đánh giá chất lượng của nó. Dưới đây là một số tính chất vật lý quan trọng của bia:

• Độ tạo bọt và khả năng giữ bọt (Head retention): Khả năng tạo và giữ bọt phụ thuộc vào protein và carbon dioxide trong bia.
• Nhiệt độ sôi: Bia chứa nhiều thành phần hòa tan, vì vậy nhiệt độ sôi của nó không phải là 100°C như nước mà cao hơn một chút, do có chứa ethanol và các hợp chất khác.
• Nhiệt độ đông đặc: Do chứa ethanol (có nhiệt độ đông đặc thấp hơn nước), nhiệt độ đông đặc của bia thấp hơn 0°C, thường dao động từ -2 đến -4°C.
• Hàm lượng cồn: Độ cồn của bia được biểu thị bằng phần trăm thể tích (% ABV). Tùy thuộc vào loại bia, độ cồn có thể từ 3% đến hơn 12%, nhưng phần lớn bia có độ cồn từ 4-6%.
• Độ đắng: Độ đắng của bia được đo bằng thang IBU (International Bitterness Units), thường từ 5 đến 100 hoặc cao hơn. Độ đắng này phụ thuộc vào lượng và loại hoa bia sử dụng trong quá trình nấu.
• Khối lượng riêng:  Khối lượng riêng được đo bằng tỷ trọng kế và thường được dùng để xác định “Original Gravity” (OG) và “Final Gravity” (FG).
• Nhiệt độ uống: Nhiệt độ ảnh hưởng lớn đến hương vị và trải nghiệm uống bia. Bia thường được phục vụ ở nhiệt độ từ 4-12°C, tùy thuộc vào loại bia.

Bia có tính chất hóa học như thế nào?

Bia có các tính chất hóa học chính như sau:

• Ethanol: Thành phần chính tạo độ cồn, từ 3-12%, sản sinh qua quá trình lên men đường.
• CO₂ và Axit Carbonic: CO₂ làm bia sủi bọt, tạo ra tính axit nhẹ (pH 3.9 – 4.5), ảnh hưởng đến vị chua.
• Axit Hữu Cơ: Gồm axit lactic, axit acetic, giúp cân bằng vị chua và ngọt của bia.
• Alpha Acids và Tinh Dầu Hoa Bia: Từ hoa bia, tạo vị đắng và mùi thơm đặc trưng.
• Polyphenol: Chống oxy hóa, tăng độ bền bọt, góp phần vào vị đắng và chát nhẹ.
• Đường và Enzyme: Đường mạch nha (maltose) chuyển hóa thành ethanol và CO₂ trong quá trình lên men.
• Protein: Giúp tạo bọt và ổn định kết cấu của bia.
• Este và Aldehyde: Este tạo hương thơm hoa quả, aldehyde (như acetaldehyde) tạo mùi vị “xanh” đặc trưng.
• Khoáng chất và Sulfite: Ảnh hưởng đến hương vị, hạn chế quá trình oxy hóa và cải thiện chất lượng bia.

Ứng dụng bia trong cuộc sống

Bên cạnh việc là thức uống giải khát, bia có nhiều ứng dụng đa dạng trong đời sống hàng ngày:

• Nấu ăn: Bia dùng để ướp và nấu các món thịt giúp mềm và tăng hương vị, đồng thời dùng làm nguyên liệu trong một số loại bánh mì.
• Làm đẹp: Bia chứa vitamin B và protein từ lúa mạch, giúp dưỡng tóc, làm mềm và bóng tóc. Bia cũng có thể được sử dụng để làm mặt nạ dưỡng da.
• Vệ sinh: Có thể dùng bia để đánh bóng đồ nội thất gỗ, làm sạch vết bẩn trên kính hoặc đồ trang sức, nhờ đặc tính axit nhẹ.
• Phân bón cây: Bia có thể dùng để bón cây nhờ chứa đường và chất dinh dưỡng giúp cây phát triển.
• Giảm stress: Tắm bằng bia có thể giúp thư giãn, giảm căng thẳng nhờ các hợp chất chống oxy hóa và tác dụng dưỡng ẩm.
• Diệt côn trùng: Bia có thể làm bẫy côn trùng như sên hoặc ruồi nhờ mùi thơm hấp dẫn, khiến chúng bị thu hút và mắc kẹt.

Bia được chia thành mấy loại?

Bia được chia thành hai loại chính, dựa trên phương pháp lên men:

Ale

Ale là loại bia lên men nổi, trong đó men lên men ở nhiệt độ cao từ 15-24°C và nổi lên trên bề mặt trong quá trình ủ. Bia Ale có hương vị đậm đà, hương thơm phức tạp, đôi khi có vị trái cây và mạch nha mạnh. Một số loại Ale phổ biến bao gồm Pale Ale, India Pale Ale (IPA), Stout, Porter, và Wheat Ale.

Lager

Lager là loại bia lên men đáy, trong đó men lên men ở nhiệt độ thấp từ 7-13°C và lắng xuống đáy thùng. Bia Lager có vị nhẹ nhàng, mượt mà, dễ uống, thường ít hương trái cây hơn so với Ale. Các loại Lager phổ biến bao gồm Pilsner, Dunkel, Bock, và Helles.

Lời kết

Mặc dù bia được tạo ra từ những nguyên liệu tưởng chừng đơn giản, nhưng công thức hóa học của bia lại vô cùng phức tạp và đa dạng. Mỗi loại bia, với sự kết hợp tinh tế của các thành phần và quá trình lên men khác nhau.