Trang chủ » Công thức tính phần trăm khối lượng và bài tập ví dụ

Công thức tính phần trăm khối lượng và bài tập ví dụ

Công thức tính phần trăm khối lượng giúp ta xác định tỉ lệ phần trăm của một nguyên tố hoặc hợp chất trong một hỗn hợp. Với mong muốn giúp các bạn học sinh hiểu rõ hơn về cách tính phần trăm khối lượng và vận dụng công thức này vào giải các bài tập hóa học, chúng ta cùng đi vào chi tiết bài viết dưới đây.

Table of Contents

Công thức tính phần trăm khối lượng trong hóa học

Phần trăm khối lượng của một nguyên tố trong hợp chất cho biết tỉ lệ phần trăm khối lượng của nguyên tố đó so với khối lượng của toàn bộ hợp chất. Công thức tính phần trăm khối lượng của nguyên tố A trong hợp chất AxBy được tính theo công thức sau:

%A = (x * MA / Mhợp chất) * 100%

Trong đó:

%A: Phần trăm khối lượng của nguyên tố A
x: Số nguyên tử nguyên tố A trong một phân tử hợp chất
MA: Khối lượng nguyên tử của nguyên tố A
Mhợp chất: Khối lượng phân tử của hợp chất

Phương pháp giải các bài tập tính phần trăm khối lượng

Ngoài ghi nhớ công thức tính phần trăm khối lượng, việc nắm vững các phương pháp tính toán này là điều cần thiết để học sinh có thể giải quyết nhanh các bài tập hóa học một cách chính xác và hiệu quả. Dưới đây là các phương pháp thường gặp khi tính phần trăm khối lượng

Tính phần trăm khối lượng khi biết khối lượng các chất

Bước 1: Tính tổng khối lượng của hỗn hợp bằng cách cộng khối lượng của tất cả các chất có trong hỗn hợp.

Bước 2: Áp dụng công thức: % khối lượng = (Khối lượng chất cần tính / Khối lượng hỗn hợp) x 100%.

Tính phần trăm khối lượng khi biết công thức hóa học của hợp chất

Bước 1: Tính khối lượng mol của hợp chất và của nguyên tố cần tính phần trăm khối lượng.

Bước 2: Áp dụng công thức: % khối lượng = (Khối lượng mol nguyên tố / Khối lượng mol hợp chất) x 100%.

Các trường hợp đặc biệt

Tính phần trăm khối lượng dung dịch: Áp dụng công thức tương tự như trên, nhưng thay vì khối lượng hỗn hợp, ta sử dụng khối lượng dung dịch.

Tính phần trăm khối lượng tinh thể: Đối với các hợp chất ngậm nước, cần tính khối lượng nước kết tinh và đưa vào công thức tính toán.

Bài tập vận dụng công thức tính phần trăm khối lượng có đáp án

Sau khi đã có công thức tính thành phần phần trăm và phương pháp giải, để hiểu rõ hơn về cách tính phần trăm khối lượng và vận dụng công thức này vào giải các bài tập hóa học, chúng ta cùng đi vào chi tiết vào các bài tập minh họa dưới đây.

Bài 1: Tính phần trăm khối lượng của các nguyên tố trong hợp chất:

a) CaCO3

b) Fe2O3

Bài giải:

a) CaCO₃:

Khối lượng mol của CaCO₃: CaCO₃ = 40 (Ca) + 12 (C) + 16*3 (O) = 100 g/mol

Phần trăm khối lượng của từng nguyên tố:

%Ca = (Khối lượng Ca / Khối lượng CaCO₃) * 100% = (40/100) * 100% = 40%
%C = (Khối lượng C / Khối lượng CaCO₃) * 100% = (12/100) * 100% = 12%
%O = (Khối lượng O / Khối lượng CaCO₃) * 100% = (48/100) * 100% = 48%

Vậy: Trong CaCO₃, phần trăm khối lượng của Ca là 40%, C là 12% và O là 48%.

b) Fe₂O₃:

Khối lượng mol của Fe₂O₃: Fe₂O₃ = 562 (Fe) + 163 (O) = 160 g/mol

Phần trăm khối lượng của từng nguyên tố:

%Fe = (Khối lượng Fe / Khối lượng Fe₂O₃) * 100% = (112/160) * 100% = 70%
%O = (Khối lượng O / Khối lượng Fe₂O₃) * 100% = (48/160) * 100% = 30%

Vậy: Trong Fe₂O₃, phần trăm khối lượng của Fe là 70% và O là 30%.

Bài tập 2: Một hợp chất khí X có thành phần gồm 2 nguyên tố S và O, trong đó S chiếm 50% về khối lượng. Xác định công thức hóa học của X. Biết tỉ khối của X so với khí hiđro là 40.

Bài giải:

Tìm khối lượng mol của hợp chất X

Tỉ khối của X so với H2 là 40, vậy khối lượng mol của X là: MX = 40 * 2 = 80 (g/mol)

Tìm khối lượng của S và O trong 1 mol X

Khối lượng của S trong 1 mol X là: mS = 80 * 50% = 40 (g)
Khối lượng của O trong 1 mol X là: mO = 80 – 40 = 40 (g)

Tìm số mol nguyên tử của S và O trong 1 mol X

Số mol nguyên tử S: nS = mS / MS = 40 / 32 ≈ 1,25 mol
Số mol nguyên tử O: nO = mO / MO = 40 / 16 = 2,5 mol

Tìm tỉ lệ số nguyên tử S và O trong phân tử X

Tỉ lệ S : O = 1,25 : 2,5 = 1 : 2

Xác định công thức hóa học của X

Công thức hóa học đơn giản nhất của X là SO2.

Để xác định công thức phân tử, ta so sánh khối lượng mol của công thức đơn giản nhất với khối lượng mol của X:

Khối lượng mol của SO2: 32 + 16*2 = 64 g/mol

Ta thấy 80/64 = 1,25, đây là một số nguyên đơn giản.

Vậy công thức hóa học của X chính là SO2.

Bài tập 3: Một hợp chất A có thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố: 82,35% N và 17,65% H. Xác định công thức hóa học của A, biết khối lượng mol của A là 17 g/mol.

Bài giải:

Tính khối lượng của từng nguyên tố trong 1 mol hợp chất A:

Khối lượng của N trong 1 mol A: mN = 17g/mol * 82,35% = 14g
Khối lượng của H trong 1 mol A: mH = 17g/mol * 17,65% = 3g

Tính số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố:

Số mol nguyên tử N: nN = mN / MN = 14g / 14g/mol = 1 mol
Số mol nguyên tử H: nH = mH / MH = 3g / 1g/mol = 3 mol

Lập tỉ lệ số mol nguyên tử các nguyên tố:

Tỉ lệ N:H = 1:3

Viết công thức đơn giản nhất:

Công thức đơn giản nhất của A là NH3

So sánh khối lượng mol của công thức đơn giản nhất với khối lượng mol của A:

Khối lượng mol của NH3: M(NH3) = 14 + 3 = 17 g/mol

Ta thấy khối lượng mol của công thức đơn giản nhất bằng với khối lượng mol của A.

Kết luận:

Công thức hóa học của hợp chất A là NH3.

Lời kết

Bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức cơ bản và hướng dẫn cách giải một số dạng bài tập thường gặp. Hy vọng rằng những chia sẻ trên sẽ giúp các bạn học sinh nắm vững công thức tính phần trăm khối lượng và phương pháp giải bài tập liên quan để tự tin giải các bài toán phức tạp hơn.